Door Suzanne Clothier
Vertaling door Jan Tholhuijsen
DIT FRAGMENT MAG NIET VERMENIGVULDIGD WORDEN zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van Warner Books en Suzanne Clothier
Enige van de lovende kritieken op het boek
“Het is duidelijk dat dit boek geschreven is door iemand die honden echt begrijpt en van hen houdt. Alle liefhebbers van honden zullen het willen lezen”
Jane Goodall, stichter van The Jane Goodall Institute, schrijfster van “Reason for Hope”.
“Het is onmogelijk om dit boek te lezen en geen verrassende en uitdagende dingen over jezelf te leren. Ik kan dit boek erg aanraden. Je moet het gelezen hebben”.
Susan Chernak McElroy, schrijfster van Animals As Teachers and Healers.
“Wanneer honden konden bidden, dan zouden ze vragen dat mensen dit gedenkwaardige en sympathieke boek zouden lezen waarin staat hoe anders dieren de wereld zien, maar ook hoe we op elkaar lijken
Dominee Gary Kowalski, schrijver van The Souls of Animals.
“Realistisch en gemakkelijk te lezen. Bones Would Rain from the Sky is een gedenkwaardig eerbetoon aan de gratie, levenskracht en ziel van onze “co-piloten in het leven”.
Marc Bekoff, Ph D. ,Department of Biology, University of Colorado, subliem schrijver van Minding Animals: Science,Nature and Heart.
De kern van de boodschap van Suzanne Clothier en van de wijze beschouwingen over honden, hun mensen en relaties kan samengevat worden in een zin uit het midden van het boek: “Een danser die zich concentreert op techniek kan wel eens vergeten om naar de muziek te luisteren”. Wanneer honden konden schrijven zouden ze waarschijnlijk zo’n boek als dit schrijven”.
Terry Ryan, schrijver van “Toolbox for Remodeling Your Problem Dog”.
(Fragment uit) Hoofdstuk 2 De gebeden van een Zwarte Hond
“With an eye made quiet by the power of harmony, and the deep power of joy, we see the life of things”.** William Wordsworth
Ik geloof dat ik honden tot een of andere God heb zien bidden. Hun gebeden net zo stil maar zeker zo oprecht als de onze. En deze hond bad dat de lijn kapot zou gaan. Hij trok niet aan het touw dat hem met zijn baas verbond, maar zat rustig zo ver weg als de lange lijn het toeliet. Hij zat met zijn rug naar ons toe, een glimmend zwart stukje hond dat afstak tegen het weelderige groene weiland. Terwijl hij ingespannen uitkeek over het weiland en het gebied daarachter, twijfelde ik er niet aan dat, mocht de lijn breken, zijn ontsnappingsroute al gepland was. De omheining rondom het weiland die tussen hem en de vrijheid stond diende meer als een geheugensteuntje, dan als een aanzienlijke barrière. Het was slechts bedoeld om tevreden honden tegen te houden. Honden die zulke gebeden als hij niet hadden. Het was ook bedoeld om mijn vriendelijke oudere paarden tegen te houden, die zelfs genoegen namen met een dun touw als afrastering. In mijn verbeelding zag ik deze hond de doorgebogen draad van de omheining met een gemakkelijke sprong passeren en er vandoor gaan. Een zwarte pijl razendsnel weg van ons, naar iets toe wat veel interessanter was. Maar zijn gebeden werden niet verhoord en dus zat hij daar met de onverschillige zwartheid van zijn rug naar ons toegekeerd als een duidelijke boodschap.
Wanneer honden bidden, kan het zijn dat zij op dezelfde manier bidden als wij. Verlangend naar dingen waar wij ook naar verlangen, dingen die we nodig hebben. Biddend om oplossingen voor situaties die zij niet kunnen oplossen en waar zij niet aan kunnen ontsnappen. Niet alle gebeden van honden zijn ernstig. De Golden Retriever Molson bidt vaak en vrolijk wanneer we aan het koken zijn. Voorzover wij weten, bidt ze dat wij een hele doos eieren laten vallen (wat we soms doen), de macht verliezen of zoiets over de snijplank( wat vaak gebeurd) en dat we niet meer omkijken naar het vers gebakken brood dat om de hoek ligt af te koelen.(wij zijn trage leerlingen) Molson glimlacht soms in haar slaap en wij vermoeden dat ze zich onze trouwdag herinnert. Een dag waarop haar gebeden verhoord werden op een manier, die wel gerekend mag worden tot één van de hoogtepunten in haar leven.
De huwelijkstaart was zorgvuldig naar de boerderij vervoerd, waar we zouden trouwen. Ze was neergezet in het souterrain, een ruimte die niet toegankelijk was voor de honden. De aankomst van de taart en de plek waar hij neergezet was, ontsnapte niet aan de aandacht van Molson. Altijd alert wachtte ze op haar kans te midden van de chaos van de voorbereidingen voor de bruiloft en de receptie. Onvermijdelijk liet iemand een deur open staan en zonder aandacht te trekken, benutte Molson dit ogenblik en verdween.
Ik was klaar met het borstelen van de paarden, zodat ze er voor hun onderdeel van de ceremonie mooi uitzagen. Toen ik het souterrain in liep om de emmer en spons weg te doen, was ik verbaasd begroet te worden door Molson. De reden van de enthousiaste blik op haar gezicht werd al snel duidelijk door het ijs op haar neus. Kreunend van ongeloof keek ik naar de taart waarop nu stond te lezen, “Gefeliciteerd Suzanne en ….” De hele hoek van de taart met de naam van John erop was opgegeten. In een moment van bijgeloof stond ik me af te vragen of dit een voorteken was, waaraan ik aandacht moest schenken. Een soort bericht van de honden als reactie op onze huwelijksplannen. (Onze gasten die de aangetaste taart voorgeschoteld kregen, namen ook de vrijheid voor een paar interpretaties, maar aten niettemin zonder te aarzelen de taart op). Nooit eerder of daarna zijn de gebeden om voedsel van Molson op zo’n spectaculaire manier beantwoord. Maar zij blijft bidden en soms antwoorden de keukengoden.
De gebeden van Molson zijn simpel. Gemakkelijk te begrijpen. Maar de gebeden van de zwarte hond waren ingewikkeld, vol verdriet en boosheid, liefde en pijn. In de geest van de hond binnendringen betekent je zodanig met hem identificeren dat je de wereld door zijn ogen ziet. Om zijn gebeden te begrijpen moet je zoeken naar datgene waar zijn hele wezen blij van wordt en wat die vreugde tempert. Toen ik met Wendy, de bazin van de hond, sprak probeerde ik een reden te vinden waarom de hond zich zo van ons afzonderde. Er werd duidelijk van hem gehouden en met veel aandacht voor hem gezorgd. Ieder stukje van zijn lichaam glom van welzijn en er was geen bewijs meer over van het verleden. Toen hij door de straten van de stad zwierf, niet geliefd en voor zichzelf zorgend. De tussenliggende jaren met goed voedsel en liefde hadden deze naamloze straatjongen omgevormd tot een knappe, grappige en intelligente hond die nu Chance heette. En toch, zat hij daar, weg van ons, zijn geest ver weg en niet geïnteresseerd. Iets was er verkeerd gegaan. Waarom zou een hond anders bidden voor het stuk gaan van de lijn, zodat hij weg kon rennen?
Iedere relatie is gecompliceerd omdat zij immers voortvloeit uit het elkaar kruisen van twee levens. Twee combinaties van wensen, belangen en angsten; twee verschillende toekomstvisies en opvattingen van de wereld die zij samen delen. In onze relaties met dieren ontdekken we extra raadsels van andere talen en culturen. Terwijl de verschillen tussen ons en dieren fascinerend en aantrekkelijk zijn, maken ze de relatie ook erg ingewikkeld. Ik ben er absoluut zeker van dat iedere hond in zijn leven wel eens verbijsterd is door een bepaald menselijk gedrag. Mijn eigen honden zijn dol op water in welke vorm dan ook, behalve dan water uit een badkuip met hondenshampo er in. Het gevolg is dat zij heel vaak nat zijn, vooral in de zomer wanneer er altijd een pierenbadje beschikbaar is. Terwijl ik de meeste nachten als ik slaap blij ben met hun behaaglijk warme lijven is het minder heerlijk geknuffeld te worden door warme, natte honden. Wanneer ik ze van bed afduw om redenen die ze niet begrijpen, laten ze zich op de vloer vallen met dramatische zuchten en uitdrukkingen die de waarheid aan het licht brengen van de opmerking van John Steinbeck: “Ik heb een blik in de ogen van honden gezien, een snel verdwijnende blik van verbijsterende minachting en ik ben ervan overtuigd dat honden denken dat mensen idioten zijn”.
Wat een hond ook van ons mag denken, het is wel zo dat het niet eenvoudig is om een innige relatie te hebben met een dier dat communiceert via veranderingen van oren en staart. Een dier dat mompelt met duistere, knorrende geluiden ten teken dat hij verontwaardigd is. Een dier dat het heerlijk vindt door de resten van rottende dieren te rollen. Maar ondanks alle moeilijkheden en verschillen die er tussen ons en onze honden bestaan, houden wij van hen en willen we hen begrijpen. Wij kijken naar onze honden en zij kijken terug en we zijn er absoluut van overtuigd, dat onze honden proberen met ons te praten. Helder is ook het vervelende gevoel dat we vaak niet snappen wat ze ons willen zeggen. Alle twee de stellingen zijn juist. Maar waar we naar verlangen krijgen we niet altijd, tenminste niet altijd zonder harde lessen.
Op zoek naar wat mogelijk is:
Ofschoon Chance zijn eerste gehoorzaamheidsexamen had gehaald, was Wendy nog steeds erg bezorgd over de neiging van Chance om er vandoor te gaan. Iedere keer wanneer hij weggerend was kon ze zien dat zijn geest en zijn lichaam niet met elkaar verbonden waren. Zijn ogen stonden mat, met een lege blik, zijn lichaam in paniek op de vlucht voor iets wat hem van streek gemaakt had. Tot hij kalmeerde kwam hij niet naar haar terug, tenzij zij of iemand anders er in slaagde hem te pakken te krijgen. Iedere keer wanneer hij wegrende wist Wendy dat zijn leven in gevaar was. Wanneer je in een buitenwijk van de stad woont, is het slechts een kwestie van tijd voordat hij door een auto aangereden wordt en gewond raakt of gedood wordt. Bezorgd om zijn veiligheid, had Wendy alles geprobeerd dat door verschillende instructeurs was aangeraden, maar zonder succes. Soms rende Chance alsof zijn leven ervan afhing. Hoewel haar ervaring in de trainingsklas haar in het algemeen kwaad op en wantrouwend naar instructeurs had gemaakt zocht ze een welbekende instructeur en schrijver op die haar een “inspirerende” benadering van het probleem beloofde. Na kort met Chance gewerkt te hebben, zei de instructeur tegen Wendy dat een elektrische schokhalsband de enige oplossing was die haar leven zou redden. Met tegenzin stemde Wendy hiermee in.
De privéles begon heel onschuldig. De instructeur deed zorgvuldig de schokhalsband rond de nek van Chance. Stelde daarna voor om ongeveer een half uur te wachten, voordat ze met hem in een groot omheind weiland gingen werken, zodat de hond zijn nieuwe halsband vergeten zou zijn. Terwijl ze wachtten zag Wendy dat ofschoon er nog niets gebeurd was Chance al tekenen van stress vertoonde. Zijn oren normaal gespitst met belangstelling voor de wereld rondom, lagen zijwaarts in een stand die haar deed denken aan “vliegtuig oren”. Dit was geen goed teken. Buiten in het veld werd hij zelfs nog angstiger toen Wendy de lijn af deed zoals de instructeur vroeg, Chance liet zitten en blijven en ongeveer zes meter van hem weg liep.
“Roep hem”’zei de instructeur en Wendy deed het, maar zelfs voordat ze het zei wist ze dat haar hond er niet langer bij was. Zijn ogen stonden wezenloos op de haar maar al te bekende manier. De oren naar achter gevouwen strak tegen zijn kop rende hij Wendy voorbij en begon panisch rondjes te rennen langs het hekwerk van het weiland.
“Roep hem opnieuw”, spoorde de instructeur aan, maar het commando van Wendy kwam niet door bij de hond die maar rondrende. De instructeur drukte op de knop van de afstandsbediening die een signaal zendt naar de halsband. Toen de schok doorkwam wierp Chance zich op de grond, schreeuwend en grommend van verrassing en pijn, zich in allerlei bochten kronkelend om wanhopig te proberen in de halsband te bijten. Terwijl zij opmerkte “Hij kan je waarschijnlijk niet boven zijn eigen lawaai uit horen”, vroeg de instructeur aan Wendy hem steeds opnieuw te roepen, maar niets kwam door de schrik van Chance heen. Op dat moment sprak het hart van Wendy luid en duidelijk: dit doe je een hond waarvan je houdt niet aan. Niet langer geïnteresseerd in wat de instructeur had te zeggen liep Wendy naar voren om de vertwijfelde hond in haar armen te nemen. Toen pas nam de instructeur haar duim van de knop. Ze had heel de tijd schokken gestuurd naar Chance.
“Wel dat zal de boodschap duidelijk overgebracht hebben”, merkte de instructeur voldaan op, terwijl ze er aan toevoegde dat een “opfris”sessie als geheugensteuntje binnen een paar maanden nodig was. Zij wees erop hoe succesvol deze trainingssessie verlopen was. Inderdaad stond Chance nu angstig naar Wendy te kijken, bang om haar maar een halve meter van hem weg te laten gaan. Het was waar dat het wegren gedrag was verdwenen. Wat op dat moment niet duidelijk was, was het nieuwe gedrag dat er voor in de plaats gekomen was. Na die sessie wilde Chance, om welke reden dan ook, in geen enkele houding meer “blijven”, zelfs als Wendy niet verder van haar vandaan ging dan de lengte van een meter tachtig van de lijn. Maanden daarna moest Wendy teruggaan naar de kleine stapjes van de puppycursus om het vertrouwen weer op te bouwen dat was vernietigd in slechts een paar onzalige minuten. Wat nog erger was: toen Chance weer eenmaal met succes het “blijven” uitvoerde, keerde het wegren gedrag terug maar in nog ernstigere mate dan voorheen. Nu rende hij weg in bijna iedere situatie en zonder een van de waarschuwingssignalen te laten zien, die voorheen Wendy hadden gewaarschuwd voor eventuele problemen.
Meer dan twee jaar later stond ze op mijn trainingsveld. Het cumulatieve gewicht van fouten en onbegrip zwaar tussen hen in. Vol schuldgevoel om wat ze had laten gebeuren, berustte Wendy er uiteindelijk in dat Chance een kort leven zou hebben. Slechts het vriendelijk aandringen van een wederzijdse vriendin hadden haar overtuigd dat ik haar misschien kon helpen zonder Chance pijn te doen. Na het bijwonen van één van mijn cursussen om me te zien werken, had Wendy toegestemd.
Toen ik keek naar Chance en Wendy terwijl we naar het trainingsveld liepen, twijfelde ik er niet aan dat ze van haar hond hield en dat hij van haar hield. Maar ik wist door een leven lang vergissingen met dieren, dat liefde alleen niet altijd genoeg was om iemand daar te brengen waar ze zo graag wilde zijn. Ik begreep hoe onthutsend het was aan het einde van een weg te staan die je in goed vertrouwen had genomen. Iedere bocht hoopvol, iedere stap vervuld met een diepe wens om op een plek te komen die in niets leek op deze, onverwachte, bestemming. De weg die zij had genomen was een weg met kronkelingen en bochten die ik maar al te goed kende. Maar ik wist ook de weg terug. En ik wist dat al wat Wendy nodig had, was het vinden van haar eigen weg terug tot het punt waarop ze gedacht had helemaal alleen door te moeten gaan. Samengevat in een eenvoudige zinsnede: Wat mogelijk is tussen een mens en een dier is alleen mogelijk binnen een relatie.
De relatie tussen Wendy en Change was beschadigd niet vernietigd, maar zonder herstel zou de schade voor altijd de mogelijkheden tussen hen beperken. Het herstel van het vertrouwen en het plezier dat ze ooit samen hadden gehad, begon, toen ik haar vroeg om de wereld door de ogen van Chance te bekijken. Hij was kortweg een hond en voor hem was het begrip van deze wereld gevormd door datgene wat de persoon die hij liefhad en vertrouwde gedaan had en wat ze toegestaan had wat er gebeurde. Hij begreep geen goede bedoelingen. Hij begreep niet dat haar fouten het resultaat waren van misplaatst vertrouwen in instructeurs. Hij wist alleen dat er geen plezier overgebleven was bij het werken met haar. Dat zij herhaaldelijk datgene wat hij haar vertelde genegeerd of niet begrepen had. Wanneer hij op de grond lag in volle overgave of wanneer hij vol angst wegvluchtte over zijn grenzen geduwd. Op iedere manier die hij kende had Chance haar verteld hoe hij zich voelde, maar zij had niet naar hem geluisterd. Hij was eenvoudig een hond en had geen manier om dit op te lossen. Hij had enkel nog zijn gebeden. Eens had hij misschien gebeden om gehoord te worden; nu bad hij om te ontsnappen.
Om het verloren vertrouwen terug te krijgen moesten Wendy en Change nieuwe manieren leren om met elkaar samen te werken. In alles wat ze deed had ze een keuze: ze kon de relatie met de hond ondersteunen en intensiveren of ondermijnen. Zij moest leren om de wereld vanuit het standpunt van haar hond te zien. Op die manier zou ze kunnen begrijpen hoe en waarom haar daden het licht in zijn ogen deden opbloeien of doven. Rekening houdend met de verschillen tussen haarzelf en een hond, moest ze Chance behandelen zoals ze zelf behandeld wilde worden, met liefdevol respect zoals ze een geliefde vriend zou behandelen. De communicatie zou verbeteren wanneer ze leerde om de dingen die ze bedoelde tegen de hond te zeggen op een manier die hij begreep. Wanneer ze in staat was om te luisteren naar wat Chance haar vertelde, door middel van zijn lichaamstaal en zijn antwoorden. Haar hond zou nooit tegen haar liegen, maar ze moest leren om te vertrouwen dat wat hij tegen haar vertelde op dat moment zijn waarheid was. Alles wat ze met Chance deed moest geleid worden door dat essentiële uitgangspunt: helpt dit of schaadt dit de relatie?
De gebeden van Chance werden beantwoord en hij en Wendy vonden hun weg naar een diepe bevredigende relatie die tot op de dag van vandaag voortduurt. Om meer hierover te lezen nodigen wij u uit te genieten van het hele boek: BONES WOULD RAIN from the SKY: Deepening Our Relationships With Dogs. Gesigneerde exemplaren zijn beschikbaar via de on-line catalogus.
noten vertaler
* Het boek, waaruit dit fragment is gekozen is nog niet in het Nederlands beschikbaar, vandaar dat gekozen is voor de Engelse titel van dit artikel.
**“De kracht van saamhorigheid en vreugde stelt ons in staat in de kern van de dingen door te dringen”.
