Door Suzanne Clothier
Vertaling door Jan Tholhuijsen
Linda Tellington-Jones gebruikt een mooie vergelijking om aan te geven hoe zij het werken met dieren benadert. Zij ziet de interactie tussen mens en dier als een dans. Voor mij is een goed functionerende relatie met een dier als een prachtige dans – vloeiend, vrolijk en het resultaat van twee partners die elkaar duidelijk begrijpen.
Als je mocht kiezen, aan welke van de twee onderstaande “danspartners” zou je dan de voorkeur geven?
Partner A heeft hoge verwachtingen van jou als zijn danspartner. Wanneer de muziek start weet je niet precies wat er van je verwacht wordt, maar je wilt het wel proberen. Je maakt een paar fouten en begint te twijfelen. Je partner snauwt en pakt je arm ruw beet. Hij vertelt je met steeds luidere stem wat je moet doen. Je arm doet pijn en je wordt bang. Je maakt meer fouten en je partner wordt boos en is teleurgesteld. Je bent wanhopig en hoopt dat de muziek snel stopt. Wanneer de dans afgelopen is, loopt hij mopperend over je domheid weg. Je bent van streek en weet niet of je nog ooit wilt dansen.
Partner B heeft hoge verwachtingen van jou als zijn danspartner. Wanneer de muziek start weet je niet precies wat er van je verwacht wordt, maar je wilt het wel proberen. Je maakt een paar fouten en begint te twijfelen. Terwijl hij de muziek negeert beweegt je partner langzamer en legt met een glimlach nogmaals de basispassen uit. Hij doet het heel langzaam voor tot jij het goed doet. Hij juicht je succes toe en laat je de volgende passen zien. Iedere keer wanneer het je lukt neemt je zelfvertrouwen toe. Wanneer de muziek stopt wil je heel graag meer leren en kijk je uit naar de volgende dansles. Je partner is heel blij met je vooruitgang en vertelt je dat je een briljante leerling bent.
Geen van ons zou graag Partner A kiezen. Maar wat maakt Partner B zo geweldig? Hij kent de waarde van een geweldige partner en is in staat om je te helpen om een fijne partner te worden door gebruik te maken van een paar fundamentele technieken:
- Hij erkent je aarzeling als verwarring, niet als domheid, koppigheid of verzet;
- Hij is flexibel. Hoewel zijn oorspronkelijke doel een onberispelijke dans in een perfect muzikaal ritme is, ziet hij dat je daar nog niet aan toe bent. Dus verandert hij zijn doelstelling teneinde je te helpen om het te leren;
- Hij verdeelt de passen “in kleine stukjes”, zodat het gemakkelijker voor je is om het aan te leren en bij iedere pas succes te hebben;
- Hij moedigt je aan door het prettig voor je te maken om te werken en te leren.
Deze technieken zijn kenmerkend voor iedere geschoolde, goede trainer of leraar. Een prettige danspartner is noch dominant, noch onderdanig, maar is ontspannen, vol vertrouwen en in staat een duidelijke leider te volgen. In de relatie tussen hond en mens, neemt de mens gewoonlijk de leiding. Per slot van rekening is hij degene die weet welke dans er gedanst zal worden. Bijvoorbeeld dat de aandacht gericht moet worden op de tango en niet op de cha-cha-cha. (Opvallende uitzonderingen zijn spoorzoeken en zoek- en reddingswerk, waarbij een duidelijk begrip van subtiele signalen en lichaamstaal de mens helpt de lijn van de hond te volgen).
De sensatie van een geweldige uitvoering van een paard en ruiter, van een hond en zijn trainer of van twee danspartners, is de eenwording van de twee tot een vloeiend effectief team. Het woordenboek definieert teamwork als “werk gedaan door een aantal partners, die allen hun persoonlijke ambities ondergeschikt maken aan de efficiency van het geheel”. Dit wordt bereikt door duidelijke communicatie, het beantwoorden van subtiele signalen en door de bereidheid tot samenwerking.
Het is niet leuk om te dansen met een partner die niet meewerkt of om te dansen op de commando’s van een overheersende partner. Omdat bij samenwerken het sluiten van een compromis onvermijdelijk is, moeten trainers goed beseffen, hoe plezierig hun hond het vindt. Wanneer je bij iedere activiteit streeft naar een sublieme vorm van samenwerken dan moet je hond de activiteit net zo leuk vinden als jij. Bijna iedere hond kan getraind worden om de basistechnieken van een oefening te laten zien. Prettig samenwerken bij een oefening komt voort uit het karakter van de hond, zijn trots op datgene wat hij doet en het plezier dat hij heeft om te laten zien wat hij kan. Jouw plezier en opwinding over een oefening kunnen aanstekelijk werken. Wanneer je hond niet van nature een oefening leuk vindt, moet je een manier zien te vinden om het tóch leuk te maken of accepteren dat het prestatieniveau niet beter is dan van iemand, die het eigenlijk liever niet doet.
Ik vind het onbegrijpelijk dat trainers klagen over de prestaties van hun hond (of het ontbreken daarvan), terwijl ze vlot toegeven dat hun hond een hekel heeft aan de betreffende oefening. Steeds eindigt de zin met de woorden: “maar ik wil echt die titel. Het enige dat ik wil is, dat de hond de oefening drie keer goed uitvoert en dan ben ik tevreden”. Gericht op een doel dat voor de hond geen enkel belang heeft, begrijpt de trainer niet dat soms de grootste daad van liefde is: het niet vasthouden aan persoonlijke doelstellingen. Dit alles in het belang van de relatie.
Even onbegrijpelijk zijn de trainers die ronduit toegeven dat zij hun geduld verliezen of gemakkelijk gefrustreerd raken. Dat zij door de spanning van de wedstrijd het benauwd krijgen, of over hun toeren raken en hun adem inhouden wanneer ze op het veld staan MAAR die niet bereid zijn daar iets aan te doen! Doorslaggevend voor iedere samenwerking is het streven en de wil om aan jezelf te werken. Nog even afgezien van de eisen die aan je gesteld worden bij bepaalde oefeningen en bepaalde vormen van samenwerking. Dit is met name het geval bij de samenwerking tussen de hond en de mens.
Wat je individuele belangen ook mogen zijn, wanneer ze negatieve invloed hebben op je partner, in dit geval de hond, dan ben je het aan jezelf, je hond en aan de samenwerking verplicht om aan een oplossing te werken of tenminste de gevolgen te beperken. Probeer desnoods hypnose, psychotherapie, Tai Chi, meditatie, yoga, bio-energetica of wat er ook maar bij jou past om te leren jezelf onder controle te houden en te perfectioneren. Wees echter realistisch over je eigen verantwoordelijkheid bij de samenwerking. Honden zijn edelmoedige, vergevingsgezinde wezens, maar zij kunnen niet altijd al jouw tekortkomingen goed te maken.
Of het nu schaatsen, ballroom dansen, tennis dubbel, een bootwedstrijd, kajak varen of hondensport is, het kiezen van een “danspartner” vereist enige elementaire kennis. Volgen mij lijkt de samenwerking tussen hond en mens sterk op de samenwerking tussen mensen onderling, met één zeer belangrijke uitzondering: de hond kan niet zelf de beslissing nemen om samen te werken en is dus altijd een dienstplichtige en geen vrijwilliger. De trainer is daardoor nog meer verplicht om eerlijk te zijn.
Wees je bewust van je eigen bekwaamheid en beperkingen en die van je partner
Waar ben je goed in? Waar heb je plezier in? Wat vind je minder prettig? Welke emotionele/ fysieke/intellectuele voors en tegens breng je mee in de samenwerking? Krijg je het benauwd als je onder druk staat of bloei je juist op bij wedstrijden?
Schat nauwkeurig in wat voor soort partner je nodig hebt
Weet jij van geen ophouden bij het trainen en heb je een partner nodig die weet wanneer hij moet zeggen: “Nou is het genoeg?” Heb je geen zin om regelmatig te trainen en heb je een partner nodig die je aanspoort om het toch te doen wanneer het moet?” Wil je een topprestatie neerzetten of alleen een prestatie die voldoende is ?”
Schat je doelen als team eerlijk in
Wat wordt er vereist om die doelen te bereiken? Hebben jij en je partner de nodige kennis? Zijn jullie het allebei eens over de inspanningen die er voor nodig zijn? Wat gebeurt er als je niet aan de doelstellingen kunt voldoen? Wat voor invloed zal dat hebben op de samenwerking? Wat gebeurt er als de samenwerking niet werkt? Hoe wil je de doelstellingen veranderen? Wat voor invloed zal dat hebben op de relatie?
Het streven naar volmaaktheid is een zeer goed idee. Als het goed is zoekt iedere samenwerking naar het punt, waarop iedere partner het beste heeft gegeven. Terwijl ze samen, ten aanzien van een bepaald doel, het beste hebben gepresteerd. De prestatie is misschien niet van Olympisch niveau. Het maakt misschien degene die er naar kijken aan het lachen. Maar volmaaktheid kan niet altijd gemeten worden met externe maten. Houd in je hart vast aan volmaaktheid. Wanneer je dat doet, zonder je ego en zonder druk van buiten, zal het plezier van de dans op zich, schitterend te zien zijn.
